Bosch 1644-24 User Manual Page 144

  • Download
  • Add to my manuals
  • Print
  • Page
    / 208
  • Table of contents
  • BOOKMARKS
  • Rated. / 5. Based on customer reviews
Page view 143
87
om aan dit vermoeden, waaraan hij nog andere grieven verbond, in twee brieven
(Sept.-Oct. 1630) aan B. uiting te geven. Uit de thans bekende bronnen kan men
met voldoende zekerheid de volkomen ongemotiveerdheid van Descartes' verdenking
afleiden. Integendeel is het in sommige fundamenteele kwesties Descartes geweest,
die denkbeelden van B. overnam zonder diens naam te vermelden. Waarschijnlijk
is de diepere oorzaak van Descartes' ontstemming dan ook de omstandigheid
geweest, dat B. op sommige punten zijne denkbeelden niet grif genoeg aanvaardde
of zelfs in meening met hem durfde verschillen, gelijk in het door B. verdedigde
atomistische standpunt, de eindige voortplantingssnelheid van het licht in de
luchtledige ruimte en de onderstelling eener lichtsnelheid in verschillende media
omgekeerd evenredig met de brekingsindices; evenals overeenkomstige
omstandigheden ook in vele andere gevallen een breuk tusschen Descartes en
aanvankelijke vrienden hebben veroorzaakt, was een dergelijke vrijmoedigheid in
iemand van B.'s positie voor den wijsgeer, die ‘school’ wilde maken, dubbel
onaangenaam. Intusschen was de vrede tusschen beiden reeds weer in den zomer
van 1631 hersteld en is de briefwisseling hervat, al schijnt de intimiteit niet tot haar
vorig hoogtepunt te zijn gestegen; ook was het door bemiddeling van B., dat
Stampioen in 1634 een vraagstuk aan Descartes voorstelde (II, kol. 1358). De faam
van B. als geleerde evenaarde die, welke van hem uitging als rector der dordtsche
school; volgens overlevering telde deze in 1635 niet minder dan 600 leerlingen,
waaronder niet alleen uit Dordrecht (Johan en Cornelis de Witt), doch ook van elders.
In hetzelfde jaar 1635 werd zij tot illustre school gemaakt, waaraan o.a. Beverwijck
werkzaam was als hoogleeraar in de medicijnen en anatomie. Nadat verder in 1636
Galilei zijne methode der lengtebepaling op zee door middel der Jupitersatellieten
(door B. reeds te voren vermoed) aan de Staten-Generaal had aangeboden,
associeerde de benoemde commissie, bestaande uit Reael, Bleau, Hortensius en
Golius, zich ook met B. Uit de omtrent die zaak nog bestaande briefwisseling blijkt,
dat, volgens Hortensius, de dordtsche rector het geheim aan Mersenne zou hebben
medegedeeld, waarop zulks door Hortensius zelf geschiedde aan Morin, die zich
sinds lang met hetzelfde onderwerp bezighield: de juiste toedracht laat zich echter
hier niet meer vaststellen. Het omvangrijke handschrift, waarin B. schier dagelijks
zijne invallende wetenschappelijke denkbeelden noteerde, en dat thans berust op
de Prov. Bibl. in Zeeland, loopt slechts tot 1635. Hierin worden alle vraagstukken
behandeld, welke de physici uit zijn tijd bezighielden; als geheel eenig noemen wij
nog zijn voorstel om de lengte van den secundeslinger als lengte-eenheid aan te
nemen. ‘Hij is altijd aan het mediteeren geweest’ - schreef zijn broeder Abraham
(zie boven) op een ledige bladzijde - ‘gelijck dit boeck kan getuigen’. Dezelfde gaf
een honderdtal aanteekeningen ervan uit als
Mathematico-physicarum meditationum,
quaestionum, solutionum centuria
(Traj. ad Rh., 1644). Een volledige copie van het
handschrift is nagenoeg persklaar en de publicatie wacht op het oogenblik, dat de
omstandigheden gunstiger zullen zijn dan thans het geval schijnt. De prioriteit van
verschillende denkbeelden, thans aan Descartes toegeschreven, zal dan aan B.
moeten worden toegekend, gelijk Smith te Nijmegen reeds zulks uitsprak t.o. van
de verklaring der magnetische verschijnselen in een brief dd. Aug. 1644 aan Const.
Huygens; tevens zal kunnen blijken, dat B. op physisch gebied de waardige opvolger
van Stevin en voorlooper van
Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 7
Page view 143
1 2 ... 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 ... 207 208

Comments to this Manuals

No comments